بررسی مفردات قرآن کریم در مجمع البیان از اول سوره نساء تا آیه 40

این پژوهش به شرح واژه های مندرج در آیات اوّل تا چهلمِ سوره مبارک نساء بر اساس تفسیر مجمع البیان طبرسی اختصاص دارد و در پنج فصل سامان یافته است. فصل اوّل به تعریف مفردات قرآن پرداخته و سوره نساء را به صورت اجمالی معرّفی می کند. آن گاه پیشینه ای از علم مفردات قرآن و رویکردهای تفسیری در این زمینه ارایه شده و پس از آن در فصول دوم تا پنجم واژه گان مورد نظر از آیات اوّل تا چهلم بررسی لغوی، اصطلاحی و تفسیری می شود. سیر کلّی بحث در تفسیر این مفردات چُنین است که ابتدا آیه مورد نظر همراهِ ترجمه مطرح می گردد. سپس نکات مهّم تفسیری آن به ویژه نکته های تفسیری، ادبی و لغوی و سپس ریشه ادبی و لغوی آن بیان می گردد. در ادامه، مفهوم لغوی واژه مورد نظر با استناد به معتبرترین کتاب های لغوی رایج تبیین گردیده و موارد استعمال لفظ و مشتقّاتش در قرآن کریم همراه با معانی مختلف آن بیان می شود. در مرحله بعد، دیدگاه صاحب تفسیر مجمع البیان درباره واژه مورد نظر و جایگاهش در آیه مربوط منعکس می شود و در پایان، یک نتیجه گیری نهایی از مطالب مذکور در مراحل مختلف ارایه می گردد. در این قسمت نویسنده معانی دیگر واژه گان را از دیگر آثار تفسیری معتبر، بیان می کند و در پایان بحث برای سهولت دستیابی به مفاهیم الفاظ، فهرست آن ها را می آورَد. در فصل دوم آیات اوّل تا دَهُم سوره نساء، از ((واژه البث)) تا ((سعیر)) بررسی شده است. در فصل سوم آیات یازدهم تا بیستم و واژه های مندرج در آن ها از واژه ((کلا له)) تا ((بهتان)) شرح داده می شود. در فصل چهارم آیات بیست و یکم تا سی ام و واژه گان و مفردات مهّم این آیات، همراه با نکته های تفسیری، لغوی و ادبی مربوط بیان شده است. فصل پنجم و پایانی نیز آیات سی و یکم تا چلهم، و مفردات آن ها به روش سابق، از واژه ((اجتناب)) تا ((مثقال)) را در بر می گیرد.